De Iosef Stalin 2 (IS-2) is de Russische benaming en daarbuiten word de tank aangeduid
als Joseph Stalin 2 (JS-2) heavy tank. Het is een 'heavy tank' en werd ontworpen om de
verouderen KV13 tanks die in gebruik waren bij de Sovjet "Guards Heavy Tank
Company" te vervangen. De noodzaak was ingegeven door de opkomst van de zware
Duitse tanks zoals de Panther en de Tiger I tank. Het prototype, de
IS-85 werd in productie genomen en verkreeg de naam IS-1 en
beschikte over een 85mm kanon, welke later ook op de T34/85 werd
toegepast. Ondertussen werd er flink geïxperimenteerd met een 100mm
en een 122mm kanon voor het prototype IS-122. Dit prototype ging in
productie en verkreeg de naam IS-2. De IS-2 is uitgerust met
het zware 122mm kanon, de D25-T, geschikt als anti-tank kanon voor
het uitschakelen van de Duitse heavy tanks. Met 120mm pantser op de
voorzijde en 90mm aan de zijkant, werd de tank goed beschermd voor
zijn rol aan het Oostfront. In de lente van 1944, word de IS-2 voor
het eerst ingezet aan het Oostfront tegen de Duitsers. Bij de Sovjet
aanval op Berlijn in 1945 waren deze heavy tanks in de voorste
gelederen van het Rode Leger opgesteld.
Deze tanks waren ingedeeld bij de Sovjet "Guards Heavy Tank Company"
(o.a. de SBX08 IS-2 Guards Heavy Tank Company) en hadden de zware
taak om de leiding te nemen bij een aanval tegen Duitse stellingen
om zo een doorbraak te forceren, zoals bij Operation Bagration in
juni 1944. Een Heavy Tank regiment beschikte over 21 stuks heavy
tanks van het type IS-2 en waren een gevreesde tegenstander op het slagveld.
Het was een trage tank, maar zeer geschikt om gelijktijdig met de
infanterie op te laten rukken en kon met zijn machine geweer aan de
achterzijde van de toren voldoende vuurkracht leveren om de Sovjet
troepen te ondersteunen. Door zijn zware bepantsering was de tank in
staat om redelijk vooraan het front te opereren. Het anti-tank kanon
was zeer krachtig en goed in staat Duitse tanks en verdediging
stellingen uit te schakelen. Een nadeel van deze heavy tanks was dat
de 122mm granaten dusdanig groot waren dat het herladen van
het kanon traag verliep en ten hoogste twee schoten per minuut
konden lossen. Daarnaast was er maar een beperkte opslag van
dergelijke grote granaten aanboord mogelijk, de eerste serie
beschikte slechts over 28 granaten.
De eerste productie serie van de IS-2 word ook wel de IS-2 model
1943 genoemd en kan herkent worden aan zijn voorzijde die niet
schuin oploopt maar trap-vormig is. Het heeft een kleine vizier
opening (kijkgat) voor de bestuurder. Ook waren de toegangsluiken
klein, ontbrak er een steun voor het kanon (tijdens het transport)
en was er geen anti aircraft machine geweer geplaatst op de toren.
De tweede productie serie word ook wel aangeduid als de IS-2 model
1944 en beschikt over een schuin oplopende voorzijde en grotere
luiken, o.a. om het laden van de 122mm granaten te vergemakkelijken.
De totale productie was ondergebracht bij meerdere fabrieken en
tijdens de productie word de voorzijde van de tank meerdere malen
gewijzigd. De laatst serie beschikte over een gegoten voorzijde
(neus) zoals bij de IS-2 in Overloon is te zien. Deze serie is
alleen gebouwd door UZTM. Vanaf 1945 word de opvolger van de IS-2,
de IS-3 in productie genomen en bij de Victory parade in 1945 te
Berlijn getoond aan het publiek.
Foto 1. en 2.
In het Liberty Park in Overloon zijn twee musea opgenomen, het
Oorlogs en Verzetsmuseum en het Marshall Museum. Op het buiten terrein,
nabij de ingang, staat deze voormalige Sovjet heavy tank, de IS 2.
Dit exemplaar is een IS-2 model 1944, de laatst gebouwde serie van
de IS-2 heavy tanks gebouwd door Uralmash (UZTM) in Jekaterinenburg.
Helaas is de herkomst en geschiedenis van deze tank bij mijn niet
bekend. Het Rode Leger heeft in iedergeval niet gevochten in het
Nederlandse Overloon. Mogelijk is de tank afkomstig uit het
voormalige Oost Duitsland (DDR). Ook ontbreken aan de tank de
machine geweren, extra brandstof tanks en lege markings.