De Duitse Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad, is een klein half track voertuigje dat in 1939 is ontworpen door
Heinrich Ernst Kniepkamp.
Van oorsprong is het ontworpen voor de Duitse Wehrmacht Luftwaffe, met als doel het voorttrekken van luchtafweer
geschut en het moest per vliegtuig vervoerd kunnen worden. Eerdere testen met een motor zijspancombinatie
voldeden niet doordat deze te weinig trekkracht had. De productie komt in 1941 opgang bij NSU, later in de o
oorlog worden ze ook geproduceerd door Stoewer Werke in Stettin en bij Simca in Frankrijk worden er
reserveonderdelen gemaakt.
Het geheel wordt aangedreven door een benzine motor die ook werd gebruikt in de Opel Olympia en kon op de weg
een maximale snelheid van circa 80 km/u halen. Het geheel beweegt zich voort op de tracks, het voorwiel en stuur
hebben geen rol van betekenis. Het sturen van het voertuig gebeurd identiek zoals bij alle rupsvoertuigen het
geval is. Het voertuigje is ook veel ingezet als werktuig, o.a. als haspelwagen voor het aanleggen van
communicatie kabels. Hiervan zijn er twee uitvoeringen gemaakt, beide specifiek uitgerust als haspelwagen voor
standaard communicatie kabels en voor grote c.q. zware communicatie kabels. Daarnaast kon hij ook lichte
aanhangers voorttrekken, naast de bestuurder kunnen er nog twee personen achterop zitten.
De Kleines Kettenkraftrad is in zeer veel musea te zien en dus niet echt een zeldzame verschijning, maar wel een
bijzondere.
Details over de verlichting van de Kettenkraftrad:
Zoals bij sommige Kettenkraftrads nog te zien is, kan er voorop een koplamp en daaronder een nachtverlichting
aangebracht zijn.
De koplamp (Bosch Scheinwerfer), werd door Bosch geleverd onder het type nummer; Bosch EAS 170x2. In de
behuizing van de koplamp bevindt zich, naast de verlichting, ook de claxon. Deze verlicht beschikt ook over een
elektrische dimmer, die mechanisch wordt bediend op het stuur.
De nachtverlichting, de NOTEK Tarnscheinwerfer, is in drie standen te dimmen ivm het voeren van
nachtverlichting,
Vanaf 1944, werd koplamp weggelaten, vanaf 1944 beschikt de Kettenkraftrad alleen nog over de NOTEK
Tarnscheinwerfer op het voor spatbord. De latere uitvoeringen van de Kettenkraftrad, met de hydraulisch gedempte
voorvork, beschikken dus ook nooit over de originele houders voor de Bosch koplamp.
Foto 2. en 3. In het Schweizerisches Militärmuseum in Bastogne (B) staat deze Sd.Kfz.
2 met aanhanger. Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). De in drie standen te
dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is niet aanwezig op de voorvork. Op deze Kettenkraftrad staat
een leger marking van de Duitse Panzer Lehr Division, tevens heeft dit exemplaar een kentekenplaat van de
Wehrmacht Heer. De Duitse Panzer Lehr Division stond onder leiding van Fritz Bayerlein en heeft o.a. in
Normandië en in de Ardennen gevochten tegen de Geallieerden. Van oorsprong waren de leidinggevende in deze
divisie afkomstig van de opleiding centra van de Duitse Wehrmacht Heer en vervulden veelal de functie van
instructeur. Door gebrek aan militairen en reorganisatie van de diverse leger onderdelen was de Panzer Lehr
Division net zoals alle andere Duitse divisies samengesteld uit restanten van diverse legeronderdelen. De echte
historie en herkomst van het voertuig zijn mij onbekend.
Foto 4. Foto 4. In het Baugnez 44 Historical Center in Baugnez (B) staat deze Sd.Kfz.
2 met bijbehorende aanhanger. Deze Kettenkraftrad heeft een kentekenplaat van de Waffen SS en op de zijkant
staat een wapenschildje met daarin afgebeeld een sleutel. Dit is het embleem van de Ist SS-Panzer-Division
Leibstandarte Adolf Hitler. Tijdens de Slag om de Ardennen was deze divisie onderdeel van het 1ste SS Panzer
Corps, die op zijn beurt weer een onderdeel was van het 6de Panzer Armee. De opperbevelhebber van het 6de leger
was Sepp Dietrich, zijn leger was actief in de noordelijke regio tijdens het Ardennen Offensief. Op de voorvork
ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer), de in drie standen te dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer)
is wel aanwezig op de voorvork. De echte historie en herkomst van het voertuig zijn mij onbekend.
Foto 5. Deze Kettenkraftrad was te zien op de militaria beurs in het Belgische La
Gleize in 2009. Het voertuigje ziet er opmerkelijk uit, ik heb er geen woorden voor, oordeel zelf. Op op de
spatschermen ontbreekt de originele rijverlichting (Bosch Seitenleuchten). De in drie standen te dimmen
nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork. Wie de eigenaar is en wat de historie
en herkomst van deze kleines Kettenkraftrad is, is onbekend.
Foto 6. Deze Kettenkraftrad was te zien op de militaria beurs Wings & Wheels in
het Belgische Ursul. Het lijkt erop, dat deze Kettenkraftrad, word opgeknapt en dat er nog het een en ander moet
gebeuren. Echter, er is voor gekozen om de originaliteit van bepaalde onderdelen niet aan te tasten en de
originele lak te behouden. Op de voorvork is de koplamp (Bosch Scheinwerfer) niet aanwezig en op de spatschermen
ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). De in drie standen te dimmen nachtverlichting (NOTEK
Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork. Wie de eigenaar is en wat de historie en herkomst van deze
kleines Kettenkraftrad is, is onbekend.
Foto 7. en 8. In het Miltar Historisches Museum in Berlijn - Gatow (D) staat deze
Sd.Kfz. 2 met bijbehorende aanhanger. Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer). De in drie
standen te dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork. Op de kleines
Kettenkraftrad zit het kenteken van de Wehrmacht Luftwaffe, overige markings zijn niet aanwezig, mede hierdoor
zijn de historie en herkomst van het voertuig mij onbekend.
Foto 9. en 10. In het Militärhistorisches Museum der Bundeswehr in Dresden(D) staat
deze Sd.Kfz. 2. Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer). De in drie standen te dimmen
nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork. Op de spatschermen ontbreekt de
rijverlichting (Bosch Seitenleuchten). Op de kleines Kettenkraftrad zit het kenteken van de Wehrmacht Heer, WH
290154 overige markings zijn niet aanwezig, mede hierdoor zijn de historie en herkomst van het voertuig mij
onbekend.
Foto 11. In het Wehrtechnische Studiensammlung museum in Koblenz (D) staat deze Sd.Kfz.
2 met bijbehorende aanhanger. Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer). De in drie standen te
dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork. Deze Kettenkraftrad heeft een
geen leger markings, mede hierdoor zijn de historie en herkomst van het voertuig mij onbekend.
Foto 12. Deze Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad staat in het Panzer museum in het
Duitse Munster. Het voertuigje verkeert in een goede staat, zover te zien is ontbreken er geen onderdelen. Op de
kleines Kettenkraft rad zit het kenteken van de Wehrmacht Heer, daarnaast is er aan de zijkant nog een transport
symbol te zien, een wit rechthoekje met een ovaal symbool. Deze geeft aan dat het voertuig tot de categorie half
tracked vehicles behoord. Het gele symbool in de vorm van een Y ervoor is een Panzer Division marking.
Foto 13. Deze Kettenkraftrad für Feldfernkabel Sd.Kfz. 2/1 is te zien in het Auto und
Technik Museum in het Duitse Sinsheim. Het voertuigje verkeert in zeer goede staat, al zijn er nog een paar
kleine details die ontbreken. Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Indien de
division marking correct is, verwijst deze naar een eenheid van het Duitse Wehrmacht Heer: Division 93, deze was
opgebouwd uit drie Grenadier Regimenten: 270, 271 en 272. Tot en met juni 1943, was de naam voor de Grenadier
Regimenten 273: Feldherrnhalle.
Foto 14. Deze Kettenkraftrad Sd.Kfz. 2 is in privébezit van een inwoner van het
Duitse Steinhagen. Het voertuigje verkeert in zeer goede staat, al zijn er nog een paar kleine details die
ontbreken. Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Op de kleines Kettenkraft rad
zit het kenteken van de Wehrmacht Heer (WH-1260) en zwart-wit kruis, het "Balkankreuz", daarnaast zijn er geen
leger markings aangebracht. Herkomst is mij onbekend.
Foto 15. Deze Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad is in eigendom van het Museé Airborne
in het Franse Sainte Mère Eglise en was in 2009 te zien op de militaria beurs in Ciney (B). Het voertuigje
verkeert in een goede staat. Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer), de in drie standen te
dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork.
Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Op de kleines Kettenkraft rad zit het
kenteken van de Wehrmacht Luftwaffe (WL-333501), daarnaast zijn er geen leger markings aangebracht. De
aangebrachte camouflage is bedenkelijk en behoort gelijkend te zijn aan de camouflage kleuren en patroon van het
exemplaar in Munster.
Foto 16. Deze Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad staat in het Musée des Blindés
in het Franse Saumur. Het voertuigje verkeert in een goede staat, zover te zien ontbreken er wat kleine
onderdelen. Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Op de kleines Kettenkraft
rad zit het kenteken van de Wehrmacht Heer, daarnaast zijn er geen markings aangebracht. De aangebrachte
camouflage is bedenkelijk en behoort gelijkend te zijn aan de camouflage kleuren en patroon van het exemplaar in
Munster.
Foto 16. Deze Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad staat in het Imperial War Museum in
het Britse Duxford (UK). Het voertuigje verkeert in een goede staat. Op de kleines Kettenkraft rad zit het
kenteken van de Wehrmacht Heer (WH-1531495), daarnaast zijn er geen markings aangebracht. De historie en
herkomst van het voertuig mij onbekend.
Foto 18. en 19. In het Nationaal Museum of Military History in Diekirch (Lux), staan
twee exemplaren, Op de bovenstaande foto is er een te zien die bijna niet opvalt tussen de vele museum stukken.
Er staan geen markings op, historie en herkomst zijn onbekend. Op de onderstaande foto staat er een die is
opgenomen in een diorama. Dit exemplaar heeft een kentekenplaat van de Wehrmacht Heer.
Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer) en op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting
(Bosch Seitenleuchten). De in drie standen te dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig
op de voorvork. Ook voor dit exemplaar geldt dat de historie en herkomst onbekend zijn.
Foto 20. en 1. Deze Duitse Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad, is destijds door een
Duitse verzamelaar uit Noorwegen opgehaald. Via, via,7 uiteindelijk in Nederland gekomen. Is te zien in de film
Zwartboek, op het Plein in Den Haag, voor het kantoor van de SD. Het voertuigje is vrij compleet uitgerust en in
rijdende staat. Op de kleines Kettenkraftrad zit het kenteken van de Wehrmacht Luftwaffe, overige markings zijn
niet aanwezig.
Foto 21. Deze Duitse Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad, is te zien in het museum
Bevrijdende Vleugels in Best Nederland.
Het voertuigje verkeert in een goede staat. Op de voorvork ontbreekt de koplamp (Bosch Scheinwerfer), de in
drie standen te dimmen nachtverlichting (NOTEK Tarnscheinwerfer) is wel aanwezig op de voorvork.
Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Op de kleines Kettenkraftrad is geen
kenteken van de Wehrmacht aanwezig, daarnaast zijn er ook geen leger markings aangebracht.
Foto 22. Deze Duitse Sd.Kfz. 2, kleines Kettenkraftrad, is te zien in het Arnhems
Oorlogsmuseum 40-45 in Schaarsbergen Nederland.
Het voertuigje verkeert in een goede staat. Camouflage en kenteken zijn niet origineel, de koplamp is niet
origineel.
Op de voorvork ontbreken de koplamp (Bosch Scheinwerfer) en de in drie standen te dimmen nachtverlichting
(NOTEK Tarnscheinwerfer).
Op de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Deze Kettenkraftrad heeft een geen leger
markings, mede hierdoor zijn de historie en herkomst van het voertuig mij onbekend.
Foto 23. In het Schweizerisches Militärmuseum in Full (Ch) staat deze Sd.Kfz. 2. Op
de spatschermen ontbreekt de zij-verlichting (Bosch Seitenleuchten). Deze Kettenkraftrad heeft een geen leger
markings, mede hierdoor zijn de historie en herkomst van het voertuig mij onbekend.