De Sd.Kfz. 4/1 is een Duitse half-track, welke gebaseerd is op een (Lkw) Opel Blitz 3,6-36S vrachtwagen, met de
bijnaam Maultier.
De voornaamste aanpassing betrof het vervangen van de achterwielen en as door rupsbanden en de opbouw werd
vervangen door een licht gepantserde opbouw, waarop een 15 cm Nebelwerfer-Zehnling 42 werd geplaatst. Deze
laatste werd later ook wel aangeduid als 15 cm Panzerwerfer. Het effectieve bereik van de Nebelwerfer was
gelegen tussen de 4 en de 6,5 km met een maximum van 7 kilometer. Dit relatieve kleine bereik van 1,5 km waar de
impact van de granaatscherven desastreus vernietigend waren, werd tijdens de gevechten vaak overbrugt, met als
gevolg een hoop gewonden door scherven.
De bemanning bestond uit drie personen, een commandant, een verbindingsman voor de radiozender en een man voor
de bediening van de Panzerwerfer. De commandant was tevens de bestuurder van de Sd.Kfz. 4/1.
Tijdens de oorlog aan het Oostfront, hadden de Duitsers dringend behoefte aan een geschikt vervoermiddel voor de
"15 cm Nebelwerfer-Zehnling 42" raketwerpers. Circa 300 Opel 'Maultier' werden uitgerust met een
gepantserde cabine en opbouw, waarop de raketwerper werd gemonteerd. Een aantal van deze voertuigen beschikte
over extra bewapening, middels een op de cabine geplaatste MG42 machine geweer. De motor was met zijn 68 pk te
licht voor het meer dan 7000 kilo wegende voertuig. In modderachtig en heuvelachtig terrein kon het voertuig
slecht uit de voeten. De maximale snelheid op de weg was 40 km/u en kon zich toch enigszins voortbewegen dankzij
zijn tracks op de Russische vlakten.
Een ander minpunt is de lichte bepantsering, deze bood alleen bescherming tegen geweermunitie. Alles bij elkaar
was dit voertuig niet echt geschikt om voor aan het front deel te nemen aan de strijd. Later in de oorlog werd
de raketwerper op een ander voertuig geplaatst, de Schwerer Wehrmachts-schlepper.
De Sd.Kfz.4/1 heeft tijdens WW II zowel aan het Oost- als het Westfront dienst gedaan, bij zowel de Duitse
Wehrmacht-Heer als de Waffen SS. Er bestaat beeldmateriaal van deze Panzerwerfers tijdens de slag om Kursk
en van de verdediging van Berlijn tijdens de Russische opmars vanuit Polen naar Berlijn. Tijdens D-day en de
zomer van 1944 waren er vrijwel zeker een dertig stuks aanwezig in Normandië. De grootste massale inzet was
tijdens de Duitse aanval op de Geallieerde troepen tijdens de Slag om de Ardennen in de winter van 1944-1945. De
voertuigen werden ondergebracht in Werfer Brigades, zoals het 7de Werfer Brigade, in een brigade waren ze weer
onderverdeeld en ondergebracht in regimenten, zoals de 83ste en 84ste Regiment.
Een regiment beschikte over ongeveer 24 Panzerwerfers die tijdens de gevechten waren verdeeld in twee groepen,
die tezamen één gebied onder vuur konden nemen.
Legeronderdelen van de Waffen SS die in Normandië waren uitgerust met Panzer Werfers waren:
- 101st SS Werfer Abteilung
- 101st Stellungs-Werfer Regiment
- SS Werfer Abteilung 102, onderdeel van het 2de SS Panzer Division "Das Reich".
De tijdens WW II, door de Duitsers ontwikkelde Panzerwerfer kent twee varianten, beide zijn half-tracks
uitgerust met raketwerpers van het type 5 cm Nebelwerfer-Zehnling 42 en zijn geplaatst op:
- een Sd.Kfz. 4, de 2 tonner Opel "Maultier" Selbstfahrlafette.
- een Schwerer Wehrmachtsschlepper (SWS).
Daarnaast was er ook een Sd.Kfz. 4, identiek aan de Sd.Kfz 4/1, maar dan zonder de 15 cm Nebelwerfer-Zehnling 42.
Dit voertuig werd ingezet voor munitietransport.
Foto 1. en 2. In het Musee des Blindés in Saumur (F) staat deze nog functionerende
Sd.Kfz4./1 Panzerwerfer 42. Wereldwijd bestaan er nog twee van deze lichte halftracks en daarnaast is er nog een
los exemplaar van de 15 cm Panzerwerfer 42 in het Wehrtechnische Studiensammlug in Koblenz (D). Gezien het feit
dat er vooroorlogse, WW II, banden van Britse makelaardij zijn gemonteerd op de voorwielen, kan er gespeculeerd
worden over de herkomst. Wellicht is dit voertuig in Britse handen gevallen tijdens de gevechten in Normandie of
tijdens de gevechten in de Ardennen.
Er zijn geen leger markings aanwezig op het voertuig, herkomst en de historie van het voertuig is onbekend. Wat
wel opvalt, is de inslag van een granaat aan de linkerzijde van de cabine, bij de bestuurders plaats. Dit kan
natuurlijk gebeurd zijn tijdens gevechten waarbij het voertuig en/of bemanning is uitgeschakeld. Een andere
reële optie is dat het voertuig ongeschonden is achtergelaten door de Duitsers, daarna is ontdekt door de
Geallieerden. Vaak werd er dan om veiligheidsredenen uit voorzorg als nog op het verlaten voertuig geschoten om
een onaangename verrassing te voorkomen.
Foto 3. In het Wehrtechnische Studiensammlug in Koblenz (D) staat deze 15 cm
Panzerwerfer 42, de oorspronkelijke benaming is 15 cm Nebelwerfer-Zehnling 42. Informatie over deze 15 cm
Panzerwerfer in Koblenz:
Benaming: 15 cm Panzerwerfer 42 (15 cm Nebelwerfer-Zehnling 42)
