| Panzerkampfwagen V, Panther, Ausf. D | ||
|
Type: Medium Tank Panzerkampfwagen V, Ausf.D Sd.Kfz. 171 |
 |
|
| Contents: | ||
| Foto 1. Een oude foto van de Panzerkampfwagen V, Ausf. D, in Breda (NL). | ||
| 1. Algemeen: |
|
De oorsprong van deze Duitse medium tank gaat terug naar 1941,
technische ontwerp tekeningen voor de in 1943 geproduceerde tank
tonen dit aan. Het ontwerp met zijn schuine hoeken doet sterk denken
aan de Russische T34 tank. Volgens kenners is de Panther tank een van de beste medium tanks geweest die tijdens WW II dienst hebben gedaan. Tijdens de Duitse invasie in juli 1941 in de Sovjet Unie waren de Duitsers verrast door de toen nog sterkere Russische tanks van het type T34. In november 1941 heeft een Duitse commissie de Russische tanks bestudeerd aan het Oost Front en gaven MAN en Mercedes Benz de opdracht voor het ontwikkelen van een nieuwe medium tank. Het originele ontwerp is van MAN uit Nuernburg, het prototype de VK3002 is in september 1942 gereed. Het ontwerp an Daimler Benz is niet in productie genomen. Naast MAN is de Panther tank ook bij andere firma's geproduceerd, waaronder Daimler Benz, Demag, Henschel en MNH. De Panther tank was het Duitse antwoord op de Russische T34 tank en is pas in begin 1943 in actie gekomen. Adolf Hitler stond er op dat de productie van de eerste serie Panther tanks beschikbaar was voor de in de zomer van 1943 geplande Operatie Zitadelle. Hierdoor werd onder grote druk te snel de eerste productie serie geleverd, Ausf. D, wat geen succes bleek, deze uitvoerig zat vol met technische problemen. Ondanks het voor die tijd sterke pantser van de tank was echter de bodembepantsering, 20 + 13 mm, een bekend zwak punt. Het was één van de snelste Duitse tanks, zeer wendbaar en uitgerust met een nauwkeurig en krachtig kanon. Dit 75mm kanon was zeer nauwkeurig en krachtig, de granaten werden met een snelheid van 1120 meter/sec. afgevuurd en zo was het mogelijk om op 1 kilometer afstand door een schuinstaand bepantsering van 15cm heen schieten. Het frontpantser van een Amerikaanse medium tank M4, de Sherman tank was slechts 5cm dik. Een min punt van de Panther was de kans op een motor brand. Toen de eerste productie serie in 1943 verscheen was de bepantsering voor die tijd dusdanig sterk dat zij bestand was tegen de meeste wapens van de Geallieerden in dat jaar. Van de PzKpfw V Panther zijn er een aantal verschillende uitvoeringen in gebruik geweest, de serie begint vreemd genoeg met de in 1943 geleverde Panther Ausf.D. Vanaf september 1943 tot aan mei 1944.worden er 2192 stuks gebouwd van de sterk verbeterde Ausf.A, en van maart 1944 tot aan april 1945 worden er in totaal 3126 stuks gebouwd van de uitvoering Ausf.G. De ontwerpen van Ausf.B, Ausf.C en Ausf.F zijn nooit in productie genomen, alleen van Ausf.F zijn er wel prototype gemaakt. De Panther Ausf. G was de laatste en tevens de belangrijkste productievariant van de Duitse Panter tanks. Enkele Panther tanks van Ausf. G waren als eerste tanks uitgerust met infrarood richtkijkers, een exemplaar hiervan is in bezit van het Duitse Wehrtechnische Studiensammlung in Koblenz en verkeerd in een rijdende staat. Tegen het einde van de oorlog waren de Duitsers al bezig met een sterk verbeterde opvolger voor de Panther tank, de Panther II waarvan er nu nog een prototype staat in het Patton Museum in Fort Knox Amerika. Het 4th Battalion van de Britse Coldstream Guards, onderdeel van het Britse Guards Armoured Division heeft in de herfst van 1944 in Zuid Nederland een geheel intact zijnde Panther Ausf.G ingenomen. Uitgerust met grote 'white stars'' als herkenning en de bijnaam ‘Cuckoo’ werd deze Panther tank in Nederland en in Duitsland ingezet tegen het Duitse leger. De soldaten van het Britse Coldstream Guards waren onder de indruk van de vuurkracht en nauwkeurigheid van het 75mm kanon en de kwaliteit van de optische richtmiddelen. Deze waren toen superieur aan die van de Britse en Amerikaanse tanks. |
| 2. De Panzerkampfwagen V, Ausf. D. |
|
Panther Ausf. D: In december 1942 begon men met de eerste productie
serie van de Panther tank. Deze eerste uitvoering van de
Panzerkampfwagen V was Ausf.D en er zijn er 850 stuks geleverd aan
het leger van januari tot en met september 1943. De Panther Ausf.D is onder andere herkenbaar doordat het boordmitrailleur aan de voorzijde in de front van de tank niet van het type 'ball mount' is, welke wel vanaf Ausf.A is toegepast. De in de eerste maanden geproduceerde tanks vertoonden bij aflevering de nodige mankementen en zijn terug gestuurd naar de fabriek voor aanpassingen. Deze uitvoering was niet echt een succes, uitval door technische problemen met de versnellingsbak, de overbrenging en de vering. Ook motorbranden kwamen voor doordat de brandstof en olieleidingen onvoldoende beschermt waren in de tank. Daarnaast raakten veel tanks van deze eerste uitvoering uitgeschakeld door onervarenheid van de tank bemanning. Bij de latere uitvoeringen van de Panther tank deden deze problemen zich niet meer voor. De eerste 250 stuks Panther Ausf. D tanks zijn later omgebouwd als Panzerbefehlswagen (Sd.Kfz.267). Bij de tweede productie serie van Ausf. D werd een krachtigere motor geplaats, de 700 pk sterke Maybach HL 230 P 30. Alle tanks van het type Ausf.D werden standaard uitgerust met Panzer Schürzen en anti magnetische Zimmerit-Schutzbelag. De eerste serie heeft deelgenomen aan de grootste tankslag van WW II, de slag om Kursk, op een dag 12 juli 1943 waren er in totaal 1500 tanks betrokken. De ramingen over de Duitse verliezen lopen uiteen, globaal gaat het om 250 tot 350 Duitse tanks die waren vernietigd en of door beschadigingen en storingen niet meer deel konden nemen aan de strijd. Veel Panther Ausf.D tanks zijn toen verloren gegaan, grotendeels door mechanische problemen, deels door onervarenheid van de tank bemanning en als laatste door de nieuwe strategie van het Russische leger, Deze strategie hield in dat zij de Duitse tanks relatief eenvoudig lieten oprukken door hun linies om vervolgens de linies achter hun weer te sluiten waardoor de benodigde bevoorrading van brandstof en munitie niet meer mogelijk was en de Duitse tanks van achteren werden aangevallen. |
| 3. Panther, Ausf. D in Breda (NL). | ||
 |
||
| Foto 2. De Panzerkampfwagen V, Ausf. D, Sd.Kfz. 171, Panther, in Breda (NL). | ||
| Foto 1. t/m 4.
Deze Duitse medium tank, een Panther Ausf. D staat als
bevrijdingsmonument in Breda. De tank is op 29 oktober 1945
door het Poolse leger geschonken aan de gemeente Breda. Het monument
herdenkt de bevrijding van Breda op 30 september 1944 door het 1st
Polish Armored Division, dat onder leiding stond van Generaal
Stanislaw Maczek. Op foto 1. staat de tank afgebeeld waarbij de attributen aan de zijkant nog duidelijk aanwezig waren. De foto dateert van voor 1950 en stond afgedrukt op een ansichtkaart. Deze uitvoering, Ausf. D, van de Panther tank is voor na-oorlogse begrippen een zeldzame verschijning en zo mogelijk de enige overgebleven Panther Ausf.D. Er zijn bronnen die beweren dat er nog twee andere Ausf.D zijn overgebleven, een in eigendom van de Brit Kevin Wheatcroft en een ander exemplaar staat in Zwitserland. De tiental Panther tanks die heden ten dage nog te bezichtigen zijn, zijn veelal Panther Ausf.G tanks. De tank is in 1943 gemaakt en heeft het chassisnummer KMY 212-583. Deze Panther was voorzien van de z.g.n. anti magnetische Zimmerit-Schutzbelag. Bij latere uitvoeringen is dit niet meer toegepast, de anti magnetische Zimmerit-Schutzbelag bleek weinig effectief. Detail, achter de wielen is nog iets van de anti magnetische Zimmerit-Schutzbelag aanwezig. Deze tank is destijds volledig intact in het bezit gekomen van het Poolse leger en heeft niet deelgenomen aan de gevechten rondom Breda maar is de door het Poolse leger van een proefterrein cq depot van Krupp in het Duitse Meppen gehaald en naar Breda getransporteerd. Het is tot op heden niet echt duidelijk bij welke Duitse leger eenheid deze tank dienst heeft gedaan, dat hij actief is geweest in de oorlog blijkt wel uit lichte schade aan het chassis. Informatie over de schaarse leger markings op deze Duitse tank: |
||
| Unit marking: | 534,aan beide zijden staat het no. 534. Het nummer 534 staat voor, 5de Kompanie (compagnie), 3de Zug (peloton), 4de voertuig in het peloton. | |
| Division marking: | Ontbreekt, het is mij niet bekend bij welke divisie deze tank dienst heeft gedaan. | |
| Tactical marking: | Ontbreekt,(Taktische Zeichen) Witte schuine rechthoek: Op de voorzijde van de tank, een wit gekleurde schuine rechthoek met links een dikke rand, verwijst naar een een Panzer Kompanie. Veelal aangevuld met andere symbolen geeft het ook aan bij wat voor 'soort' leger onderdeel het is ingedeeld. Het Taktische Zeichen werd vanaf D-Day vaak verwijderd, om zo de Geallieerden van informatie te onthouden. | |
| National Insignia: | Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz". Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of van de Duitse Waffen SS. |
|
 |
||
| Foto 3. De Panzerkampfwagen V, Ausf. D, Sd.Kfz. 171, Panther, in Breda (NL). | ||
| Deze tank is in 2003-2004 in Nederland door vier medewerkers van de Brit Kevin Wheatcroft gerestaureerd, als gevolg van een afspraak tussen de gemeente Breda en de Brit Kevin Wheatcroft. Kevin deed de gemeente raad het voorstel om bepaalde onderdelen te mogen verwijderen uit de tank en als tegen prestatie de buiten kant van de tank te restaureren. Hij zou het voertuig herstellen omdat de tank met name van binnen door roest a.g.v. regenwater zeer slecht was. Het opknappen van de tank en het demonteren van bepaalde onderdelen was voor hem een liefdevolle klus met een gesloten beurs. Achteraf gezien meld Kevin dat de overeenkomst �50,000 waard was. De onderdelen worden gebruikt om een andere Panther Ausf.D tank weer in rijdende staat terug te brengen, waardoor er nu twee tanks voor altijd bewaard blijven. Op 28 oktober 2004 is de tank weer terug geplaatst op zijn plek aan het Wilhelminapark in Breda. Kevin Wheatcroft heeft in ruil voor de restauratie de motor met versnellingsbak en de aandrijvingmotor voor de toren mogen behouden. Van overige onderdelen heeft hij een kunststof afdruk mogen maken. | ||
 |
||
| Foto 4. De Panzerkampfwagen V, Ausf. D, Sd.Kfz. 171, Panther, in Breda (NL). | ||
| 5. Technische specificaties. ( Ausf. D ) | ||
| Ontwerp: | MAN. | |
| Geproduceerd in: | Duitsland. | |
| Fabrikant: | MAN, Daimler Benz, Demag en Henschel. | |
| Geproduceerd: | Aanvang productie in december 1942, van januari tot en met september 1943 geleverd aan het leger. | |
| Aantal geproduceerd: | 850 Exemplaren. | |
| Bemanning: | Vijf personen. | |
| Gewicht: | 43 ton | |
| Afmetingen: | LxBxH = 6,88 x 3,40 x 2,98 m | |
| Dikte bepantsering: | 16 - 100 mm | |
| Motor: | Eerste 250 exemplaren: Maybach HL 210 P 30, 23.000 cc ( Ausf.D1, Panzerbefehlswagen, Sd.Kfz.267 ) | |
| Overige 600 exemplaren: Maybach HL 230 P 30, 12 cilinder 700pk. (Ausf.D2, Panzerkampfwagen, Sd.Kfz.171) | ||
| Maximale snelheid: | 46 km/u | |
| Maximaal bereik: | 200 km | |
| Bewapening: | High velocity, accurate 75 mm KwK 42 L/70 kanon. | |
| Overige bewapening: | Twee machine geweren type MG34. | |