De Panzerjäger G-13 is een tank destroyer gebouwd in Tsjecho-Slowakije,
direct na WW II. Het is een iets verbeterde opvolger van "Hetzer". De "Hetzer"
deed dienst in het Duitse leger in 1944-1945 en was succesvol en bekend
aan alle fronten.
De Panzerjäger G-13 is na WW II geleverd aan het Zwitserse leger die de
G-13 tot 1973 in dienst heeft gehad.
Daarna werden ze verkocht, veelal aan musea over de gehele wereld. De
reden was simpel, met eenvoudige aanpassingen kan je een G-13 op een "Hetzer"
doen laten lijken. Originele "Hetzers" zijn zeldzaam en daardoor ook
kostbaar voor musea. Een aangepaste G-13 was relatief goedkoop en geeft
een goede indruk van hoe een Duitse "Hetzer" er in 1944-1945 uitgezien
kan hebben. Vaak wordt er bij vermeld dat het dan een Duitse "Hetzer" is,
maar in werkelijkheid gaat het om een voormalige Zwitserse G-13. Het verschil tussen de Jagdpanzer 38(t) en de
G-13 is
dusdanig klein dat menig museum de G-13 eenvoudig heeft weten aan te
passen tot een Jagdpanzer 38(t). Vrijwel alle G-13's zijn afkomstig van
het Zwitserse leger.
De ontwikkeling, de Jagdpanzer 38(T), is een tank destoyer, in het Duits heet dat Jagdpanzer.
De bijnaam is "Hetzer" en deze is gebaseerd op de PanzerKampfwagen 38(T), waarbij
o.a. de tracks werden voorzien van verbeterde wielen.
De ontwikkeling van de "Hetzer" begint in maart 1943 en in december 1943
is het ontwerp gereed om in productie te nemen.
Van maart 1944 tot aan maart 1945 wordt de "Hetzer" gebouwd bij BMM Škoda in Tsjecho-Slowakije.
Tijdens de periode van de productie van de "Hetzer" is deze
herhaaldelijk verbeterd. Grofweg kan je spreken van een eerste (early)
productie serie en de laatste (late) productie serie. Opvallende
zichtbare verschillen zijn het aantal gaten in het achterste loopwiel en
de stand c.q. positie van de uitlaatdemper achterop de tank.
De early "Hetzers" hebben in het achterste loopwiel, twaalf gaten en de
uitlaat demper is horizontaal recht bevestigd op de achterzijde.
De late "Hetzers" hebben in het achterste loopwiel, zes gaten en de
uitlaat demper is schuin aflopend bevestigd op de achterzijde.
Bij de late "Hetzers" zijn er meerdere kleine verbeteringen toegepast,
onder andere aan de optiek c.q. kijk en richtmiddelen. De late "Hetzers"
kregen vanuit de fabriek mee een bevestiging ring voor een MG34 op de
tank, die je van binnen uit kon richten en bedienen. Voor het wisselen en
aanbrengen van de munitie trommel moest je wel even uit de tank komen.
Toch was dit een enorme technische ontwikkeling voor die tijd en het was
ook populair bij de bemanning van de "Hetzers". Door de goede resultaten
hiermee zijn ook alle eerder gebouwde "Hetzers" met deze extra
bewapening uitgerust. Ter informatie, de productie van andere Duitse
pantsers was al eerder noodgedwongen gestopt.
Na WW II bouwt BMM Škoda de reeds eerder bedachte en iets verbeterde opvolger van
de "Hetzer". Het Zwitserse leger koopt in 1946 circa 158 exemplaren en
deze krijgen de Zwitserse benaming: Panzerjäger G-13.
Deze G-13 is in eerste instantie uitgerust met dezelfde benzine motor. In 1952-1953 zijn er 92 van de
bestaande 158 exemplaren omgebouwd en kregen een acht cilinder Saurer
diesel motor. Standaard beschikt de G-13 over een vuurmondingsrem
op de loop van het kanon en in het achterste loopwiel zitten vier grote
gaten. Zowel op de achter-, linker- en rechterzijde bevinden zich
segmenten van de tracks, dit ontbrak op de Hetzer. Op de rechterzijde
bevond zich ook een reserve loopwiel, ook deze ontbrak op de Hetzer.
Een groot verschil tussen een Hezter en een G-13 is dat Zwitsers bij de
G-13 de locatie van de lader en commandant hebben verwisseld. Daarnaast zijn er
ook nog kleinere verschillen.
De Panzerjäger G-13 in het Zwitserse leger.
De eerste 100 exemplaren van de Panzerjäger G-13 zijn vanaf oktober 1946
tot en met eind 1947 geleverd aan het Zwitserse leger.
Het verhaal wil dat deze onderdeel uit maakten van de WW II
oorlogsproductie in 1944-1945 en als "Hetzer" waren voorbestemd voor de
Duitse Wehrmacht. Een feit is, dat deze 100 exemplaren in mei 1946, dus
ruim een jaar na de oorlog, zijn aangekocht bij BMM Škoda, voor een
bedrag van 50.000 Zwitserse Frank per stuk. Daarnaast is er opdracht
gegeven voor nog eens 58 exemplaren, die per stuk 85.000 Zwitserse
Franken kosten. Eenmaal in het Zwitserse leger kregen ze niet de naam
Jagdpanzer 38(t) of de bijnaam "Hetzer", maar kregen de naam:
Panzerjäger G-13.
In het Zwitserse leger werden de G-13 tanks ingedeeld bij drie
Panzerjägerabteilung, iedere Abteilung was opgebouwd uit vier
Panzerjäger Kompanien. De drie Panzerjägerabteilungen waren op hun
beurt, ondergebracht bij drie "leichte Brigade der Armee".
De vier koppige bemanning van een G-13 bestond uit een commandant,
richter, lader en een bestuurder.
De Panzerjäger G-13 is tot 1973 in dienst geweest bij het Zwitserse
leger en daarna zijn er diverse exemplaren verkocht aan musea.
Foto 2. >Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien in het
Historisch museum in het Belgische Bastogne.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste G-13. De
camouflage patroon behoord gelijk te zijn aan die van Panzerjäger G-13
in Brussel. Echter de gebruikte kleuren, benaderen niet eens de
originele oorlogskleuren. De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het
Historisch museum in het Belgische Bastogne.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 3. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien in het Koninklijk
Leger en Tank Museum in Brussel.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste
G-13. Het camouflage patroon komt redelijk overeen met het patroon dat
pas in 1945 werd toegepast, ook wel "ambush type camouflage" genoemd. Het zonlicht heeft de kleuren aardig doen verbleken. De leger
tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Koninklijk Leger en Tank
Museum in het Belgische Brussel.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 4. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien
in het Panzermuseum in het Duitse Munster.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste
G-13. In tegenstelling tot de meeste andere tentoongestelde G-13's,
beschikt deze G-13 wel over een machine geweer MG34 of MG42. De
camouflage patroon is redelijk gelijk aan de Duitse kleuren in 44-45.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Panzermuseum in
het Duitse Munster.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
Unit marking:
233: Aan beide zijden op de toren staat in staat het no. 233, in zwart met een witte omlijning c.q. witte randen.
Het nummer 233 staat dan voor: 2de Kompanie (compagnie) , 3de Zug (peloton), 3de voertuig in het peloton.
Division marking:
Twee paardenhoofden gekruist(wit): is het symbool van de 272.
Infanterie-Division. De "Hetzer" was in deze divisie ingedeeld in
Panzerjäger-Abteilung 272.
Tactical marking:
(Taktische Zeichen) schuine rechthoek met de letter T, op de voorzijde
van de tank, een wit gekleurde
schuine rechthoek. Deze marker geeft niet alleen het type voertuig
aan, in dit geval een tank. Het geeft veelal ook met aangevulde
symbolen aan bij wat voor 'soort' leger onderdeel het is ingedeeld.
Om deze reden werd vanaf D-Day dit symbool vaak verwijderd, om zo
o.a. het Franse verzet van informatie te onthouden.
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 5. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien in het
Auto & Technik Museum in het Duitse Sinsheim.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste
G-13. De
camouflage patroon met de kleuren, geel, rood en groen, is toegepast
tussen 1941 en 1944. Evenals de andere aangepaste G-13 in Sinsheim,
geldt dat het aanwezige reserve loopwiel, op geen enkele foto van een
orginele Duitse "Hetzer" zichtbaar is.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Auto & Technik
Museum in het Duitse Sinsheim.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
Tactical marking:
(Taktische Zeichen) Rechthoek met schuine streep en de letter T
(wit) erin op de voorzijde van de tank. Deze marker geeft niet alleen het type voertuig
aan, in dit geval een tank. Het geeft veelal ook met aangevulde
symbolen aan bij wat voor 'soort' leger onderdeel het is ingedeeld.
In dit geval geeft het aan: een tank van een Panzerjäger-Abteilung. Om deze reden werd vanaf D-Day dit symbool vaak verwijderd, om zo
o.a. het Franse verzet van informatie te onthouden.
Division marking:
Wapenschild (rood) met een windhond daarin afgebeeld. Dit is het symbool
van de 116de Panzer Division, met de bijnaam "der Windhund".
National Insignia:
Kruis aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 6. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien in het
Auto & Technik Museum in het Duitse Sinsheim. Deze Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer
38(t) te doen lijken. De opzet was deze G-13 dusdanig aan te passen dat
het op een "Hetzer" lijkt. Daar zijn de niet echt in
geslaagd, de G-13 staat daarom misschien wel achterin het museum
gestald. Een belangrijk aspect zijn ze vergeten, het verwijderen van de mondingsrem,
op de loop van het kanon. Dat geldt ook voor het reserve loopwiel, op geen enkele foto van een
originele Duitse "Hetzer" is een reserve loopwiel te zien. De "Hetzer" heeft op zijn dak een op afstand bedienbaar machine geweer
MG34 staan, op deze G-13 ontbreekt deze. De aangebrachte kleur is het zogeheten 'Feldgrau', dit is een groengrijze
tint, toegepast tot en met 1943. Het Feldgrau is echter nooit toegepast
op de "Hetzer".
De vijf witte ringen op de loop geven het aantal vijandelijke voertuigen
aan dat door dit voertuig is uitgeschakeld.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Auto & Technik
Museum in het Duitse Sinsheim.
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Division marking:
Wapenschild (rood) met een windhond daarin afgebeeld. Dit is het symbool
van de 116de Panzer Division, met de bijnaam "der Windhund".
Kenteken:
Nummerplaat: WH78112 staat voor Wehrmacht - Heer,
benadrukt nog eens dat het om een voertuig gaat van het reguliere Duitse
leger en niet van de Waffen SS. Pantser voertuigen in dienst van het
Duitse leger beschikten niet over kentekens.
Foto 7. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien in het Musée des Blindés
in het Franse Saumur. Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele
Jagdpanzer 38(t) te doen lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste G-13. De
camouflage patroon behoord gelijk te zijn aan die van de Panzerjäger G-13 in Brussel. Het camouflage
patroon komt redelijk overeen met het patroon dat pas in 1945 werd toegepast, ook wel "ambush type camouflage"
genoemd. Overigens beschikt het museum in Saumur over een tweede rijdende G-13, die als "Hetzer" gebruikt wordt
voor demonstraties. De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Musée des Blindés
in het Franse Saumur.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
National Insignia:
Kruis aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 8. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13
is te zien in het Imperial War Museum, in Duxford, Groot-Brittannië.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste
G-13. Het camouflage patroon komt redelijk overeen met het patroon dat pas in 1945 werd toegepast,
ook wel "ambush type camouflage" genoemd. De "Hetzer" heeft op zijn dak een op afstand
bedienbaar machine geweer MG34 staan, op deze G-13 ontbreekt deze.
De aangebrachte vier witte ringen op het kanon, geven aan hoeveel
"vijandelijke" voertuigen er door deze tank zijn uitgeschakeld.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Imperial War Museum,
in Duxford, Groot-Brittannië.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
Tactical marking:
(Taktische Zeichen) Rechthoek met schuine streep en de letter T
(wit) erin op de voorzijde
van de tank. Deze marker geeft niet alleen het type voertuig
aan, in dit geval een tank. Het geeft veelal ook met aangevulde
symbolen aan bij wat voor 'soort' leger onderdeel het is ingedeeld.
In dit geval geeft het aan: een tank van een Panzerjäger-Abteilung. Om deze reden werd vanaf D-Day dit symbool vaak verwijderd, om zo
o.a. het Franse verzet van informatie te onthouden.
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 9. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13
is te zien in het Nat.
Museum of Military History in het Luxemburgse Diekirch.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste G-13.
Het camouflage patroon komt redelijk overeen met een van de patronen dat
in 1944-45 werd toegepast bij de Panzerjäger Abteilungen. Deze replica "Hetzer" heeft op zijn dak het op afstand bedienbaar
machine geweer MG34 staan van de Hetzer staan een ook de periscoop op
het dak is aanwezig.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Nat.
Museum of Military History in het Luxemburgse Diekirch.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
Unit marking:
201 (rood-wit) Het nummer 201 staat voor, 2de Kompanie (compagnie),
staf peloton, 1ste voertuig in het peloton.
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of
van de Duitse Waffen SS.
Foto 10. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13
is te zien in het Museum Bevrijdende Vleugels in Best, Nederland.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste G-13.
Wat wel vragen oproept, is het aantal gaten in het achterste loopwiel. De G13
heeft er standaard vier, de Hetzer heeft er standaard zes of twaalf. Deze
replica "Hetzer" heeft op zijn dak het op afstand bedienbaar
machine geweer MG34 staan van de Hetzer staan een ook de periscoop op
het dak is aanwezig. Een belangrijk aspect zijn ze vergeten, het
verwijderen van de mondingsrem, op de loop van het kanon. Dat geldt ook
voor het reserve loopwiel, op geen enkele foto van een originele Duitse "Hetzer"
is een reserve loopwiel te zien. De camouflage patroon is fantasie en benaderd een
van vele door de Duitsers gehanteerde camouflage patronen.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het museum
'Bevrijdende Vleugels' in Best.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
National Insignia:
Kruis aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of van de Duitse Waffen SS.
Foto 11. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien
in het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon, Nederland.
Deze in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, is aangepast om het op de originele Jagdpanzer 38(t) te doen
lijken. Deze "Hetzer" is dus niets meer dan een aangepaste
G-13. Wat men in tegenstelling tot andere 'Hetzer' replica wel goed
heeft aangepast is het aantal gaten in het achterste loopwiel. Deze zijn
van vier stuks, zoals gebruikelijk is bij de G13, uitgebreid naar 12
stuks zoals gebruikelijk was op de early models van de 'Hetzer'. De "Hetzer" heeft op zijn dak een op afstand
bedienbaar machine geweer MG34 staan, op deze G-13 ontbreekt deze. De
camouflage patroon is fantasie en benaderd een van vele door de Duitsers
gehanteerde camouflage patronen. Als het groen niet omlijnd was door
bruin dan lijkt het iets op een Hetzer van de Duitse
Panzerjäger-Abteilung 257, onderdeel van 257. Volksgrenadier-Division,
zij zijn in 1945 actief geweest in het gebied bij Saarland en Karlsruhe.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Nationaal
Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon, Nederland.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
National Insignia:
Kruis (zwart op wit) aan beide zijkanten, dit is een van de vier
gebruikte varianten van het Duitse "Balkankreuz".
Het geeft aan dat het een voertuig is van de Duitse Wehrmacht Heer of van de Duitse Waffen SS.
Foto 12. Deze naoorlogse Panzerjäger G-13 is te zien
in het Schweizerisches Militärmuseum in het Zwitserse Full.
De in Zwitserland gebruikte Panzerjäger G-13, verkeert in de originele
staat zoals deze pantser dienst heeft gedaan bij het Zwitserse leger.
Dit exemplaar beschikt nog over de originele benzine motor van Škoda.
Duidelijk aanwezig zijn de mondingsrem voor op het kanon, het reserve
wiel en de reserve loopvlakken van de tracks aan beide zijden van de
tank. Op de achterzijde, niet zichtbaar op de foto, zit een haspel met
een snoer voor de veldtelefoon. Het voertuig is verder nog uitgerust met
het originele Zwitserse machine geweer modell 38 en een radiozender
inclusief de antenne.
De leger tekens (markings) op deze Panzerjäger G-13 in het Schweizerisches Militärmuseum in het
Zwitserse Full.
- Vehicle Markings -
Marker:
Omschrijving:
Unit marking:
DL M1 (wit op zwart) op de voor- en achterzijde.
In het Zwitserse leger werden de G-13 tanks ingedeeld bij drie
Panzerjägerabteilung, iedere Abteilung was opgebouwd uit vier
Panzerjäger Kompanien. De drie Panzerjägerabteilungen waren op hun
beurt, ondergebracht bij drie "leichte Brigade der Armee".
Kenteken:
M78011 (zwart op wit) op de voor- en achterzijde, in het
Zwitserse leger is het gebruikelijk dat tanks ook over een kenteken
beschikken.
